Zwierzęta mają taki status, jaki jest wygodny dla ludzi. Dotyczy to również dużej części środowiska działającego na rzecz zwierząt. Gdyby rzeczywiście chcieć je uznać za moralnie ważne, trzeba by spojrzeć na zwierzęta jako indywidua z unikatowymi biografiami, zdolne do cierpienia. Następnie trzeba by przyznać, że są to istoty, które chcą i mają prawo żyć, potem zacząć mówić o nich innym językiem. W efekcie praktyka społeczna relacji z innymi zwierzętami byłaby skrajnie różna od obecnej. Nie pytalibyśmy, jak je wykorzystywać, tylko czy to robić.

Przemysły wykorzystujące zwierzęta na gigantyczną skalę, korporacje będące doskonałą realizacją hasła prymatu ekonomii nad etyką, reklama manipulująca wizerunkiem zwierząt i tworząca wyimaginowane potrzeby, system edukacji bez ambicji nauczania krytycznego myślenia, Kościół stawiający grubą kreskę pomiędzy ludźmi i resztą zwierząt – wszyscy ci potężni gracze tworzą z premedytacją etyczny matrix. Żeby przejrzeć na oczy, trzeba dostać obuchem w głowę lub pojawić się w odpowiednim miejscu wśród przekonujących ludzi.

Wykorzystywanie zwierząt jest jednocześnie wszechobecne i niewidoczne. Owszem, doskonale widać jego końcowe efekty, przedstawiane jako niezbędne, ale nie widać – że użyję staroświeckiego słowa – prawdy o tym, jakim kosztem powstają. A jest nią uprzedmiotowienie, ból, strach, stres, cierpienie i śmierć. A wszystko to nie jest konieczne, czego dowodzi niepasująca do układanki obecność zdrowych i usatysfakcjonowanych weganek i wegan.

Tytuł: Jak zjeść zwierzę?

Dieta mięsna wymaga psychologicznej gimnastyki. Zanim zjemy kotlet, wznosimy mur oddzielający nas od zwierząt

Zwierzęta są takie jak my. Nie pod każdym względem, oczywiście, ale zasadnicza różnica między nami a nimi, do której przekonywali nas XIX-wieczni uczeni, po prostu nie istnieje. Dziś znów przywołuje się Karola Darwina, który wbrew duchowi epoki twierdził, że różnica między człowiekiem a zwierzętami jest co najwyżej kolejnym krokiem w rozwoju kompetencji umysłowych. Wystarczy przyjrzeć się zachowaniom agresywnych szympansów czy pokojowych i egalitarnych bonobo, by pojąć, jak bardzo jesteśmy podobni do innych naczelnych. Wiele spośród ssaków naczelnych zachowuje się empatycznie, stosuje normy wzajemności, a po konflikcie dochodzi u nich do aktów pojednania. Szympansy odczytują intencje partnerów i potrafią przyjąć ich perspektywę.

Tytuł: Delfin człowiekowi człowiekiem

Wysoko rozwinięte morskie ssaki, takie jak delfiny i wieloryby, powinny być objęte specjalną ochroną. Należy im się status osób, mimo że nie są ludźmi –  mówią naukowcy

Morskie ssaki są wysoce inteligentne, mają osobowość i świadomość swojego istnienia, w związku z czym nie możemy eksploatować ich, jakby były surowcem – uznali zgodnie naukowcy, etycy i obrońcy praw zwierząt podczas konferencji American Association for the Advancement of Science w Vancouver. Winniśmy przyznać im prawa gwarantujące ochronę przed mordem, torturami, ograniczaniem wolności – takie, jakie mają ludzie. Istoty te bowiem są tak bardzo zaawansowane w rozwoju, że nie różnią się od nas na tyle znacząco, abyśmy mogli je traktować przedmiotowo. Ustalenia w Vancouver mają być pierwszym krokiem do przeforsowania nowych rozwiązań prawnych.

Tytuł: Za wolność naszą i waszą

Gdzie przebiega granica między zwierzęciem a człowiekiem? Współczesne spojrzenie na ten problem powinno dodatkowo uwzględnić kwestię: komu najbardziej zależy na tym, by ta granica pozostała nietknięta (i zewnętrzna wobec człowieka, nie zaś uwewnętrzniona, jak w ujęciach Jacques’a Derridy, Giorgio Agambena, Donny Haraway czy Elizabeth Grosz).

Problem praw ludzkich i nieludzkich jednostek: skąd pomysł, że ktokolwiek ma do czegokolwiek prawo, a jeśli już je ma, to czy nie powinien mieć także obowiązków? Innymi słowy, czy nasz język praw, do którego odwołuje się PETA, jest właściwym sposobem upominania się o los zwierząt?

O czym świadczy święte oburzenie niektórych homo sapiens na myśl, że częścią swoich przywilejów mieliby podzielić się z innymi zwierzętami? Czego się obawiają? Co to znaczy wypowiadać się w imieniu zwierząt? Czy mianując się rzecznikami natury, nie ugruntowujemy zachodniego (bo bynajmniej nie uniwersalnego) przekonania, iż natura sama w sobie jest niema? Jak poradzić sobie z antropomorficznym charakterem ludzkiego języka i postrzegania, a nawet – empatii? Używa się czasem określenia „miłośnicy zwierząt”. Ale czy ktokolwiek zapytał kiedyś zwierzęcia, czy ta miłość jest mu (lub jej) potrzebna?