Nr 7(477)/1998
ISSN – 0511-9404
stron: 230
Wydawca: Towarzystwo “WIĘŹ”
Strona kwartalnika Więź: http://www.wiez.pl/index2.php
Więź na Facebooku: https://www.facebook.com/wiez.info
Wydany w 1998 roku monograficzny numer Więzi poświęcony zwierzętom był jednym z pierwszych przykładów zainteresowania problemem relacji człowieka z resztą zwierząt w środowisku publicystycznym związanym ze środowiskiem katolickim. W numerze znajdują się teksty między innymi Andrzeja Friszke, Adama Wajraka, Teresy Liszcz i Julii Hartwig.
Andrzej Friszke - Zwierzęta a człowiek rozumny (fragment)
Stopień oddalenia człowieka od zwierząt i problem duszy zwierzęcej poruszał filozofów i teologów przez stulecia. Naturą, inteligencją i pytaniem o duszę zwierząt, powinnościami człowieka wobec nich zajmowali się między innymi Plutarch i Pitagoras. Przez setki lat przelewana na ołtarzach krew niewinnych zwierząt miała przebłagać Boga, zagniewanego grzesznym życiem ludzi. Protesty proroków Amosa, Izajasza, Jeremiasza przeciw krwawym ofiarom nie były respektowane.
Chrystus zniósł ofiary całopalne, przelewając krew własną. Ofiar ze zwierząt chrześcijanie nie składali, ale w mrokach średniowiecza ulegali zabobonnej wierze w czary, której ofiarami padały także zwierzęta — czarne koty palone na stosach, sowy przybijane do drzwi i inne stworzenia, uznane za sługi szatana. Odmawiając zwierzętom duszy i zdolności rozpoznawania dobra lub zła, karano je jednak za występki przeciw wierze i obyczajom. Okrutne prześladowania, zwłaszcza kotów, przeciągnęły się w czas renesansu, czy to jako „przyzwyczajenie” poprzednich stuleci, czy „uciecha” dla gawiedzi, a także królewskiego dworu. Wrogi zabobonom racjonalizm przyniósł jednak zwierzętom zło nie mniejsze:
Kartezjusz orzekł, że są rzeczami, wprawdzie doskonałymi, jak precyzyjny zegar, równie jednak bezdusznymi. Teza ta, ośmieszona prawie natychmiast przez innych filozofów, okazała się jednak nadzwyczaj wygodna. Pozwalała traktować zwierzęta jak rzeczy bez troski innej, niż ta tylko, by „rzecz” się za wcześnie nie popsuła.
Spis treści (rozwiń)
Tomasz Wiścicki – Wizja i rzeczywistość 3
Zbigniew Nosowski – Szkoła do reformy 5
Jacek Borkowicz – Prawo, zwyczaj czy nadużycie? 8
Zwierzęta, nasi mniejsi bracia
ks. Roman E. Rogowski – Zwierzęta – nasi mniejsi bracia 11
ks. Jan Twardowski – Nie lekceważ • Wiersz dydaktyczny 22
Andrzej Friszke – Zwierzęta a człowiek rozumny 23
Teresa Liszcz – Zwierzęta w prawie stanowionym 46
Adam Wajrak – Cierpienia dzikich zwierząt 55
Ludmiła Marjańska – Trzy strofy o wielbłądach 59
Cezary Gawryś – Proboszcz, ludzie i zwierzęta. Dwóch włóczęgów, dwóch przyjaciół 60
Julia Hartwig – Kot Maurycy 79
Andrzej Friszke – Muszka, Maks i Sonia 80
Agnieszka Magdziak-Miszewska – Nasze psy 89
Piotr Matywiecki – *** (Jeszcze milczenie Boże…) 94
ks. Henryk Paprocki – Czy tylko człowiek będzie zbawiony? 95
Mikołaj Dubinin OFMConv. – Święty Franciszek i jego brat Słońce 105
Cezary Żechowski – Wiersze 113
Marek Melnyk – Krótki przewodnik po domu i zagrodzie Ottona Rohde (2) 116
Piotr Wojciechowski – Jeden świat, jeden mózg. Metalogika metafizyki 126
Zofia Romanowiczowa – Trybulacje Proboszcza P. 131
Z PROBLEMÓW NAJNOWSZEJ HISTORII POLSKI
Roman Bortnowski – Byłem dzieckiem KPP 145
POLACY I ICH SĄSIEDZI
Bohdan Skaradziński – Uwaga na Wschód. Wpatrując się w Rosję… 171
KOŚCIÓŁ W ŚWIECIE
Józef Majewski – Europa i powołania 176
Kronika religijna 181
PEJZAŻ KULTURALNY
Marzenna Guzowska – Hierofantki 196
Katarzyna Jabłońska – „Małe żydowskie miasteczko” 198
Aleksandra Rembowska – Sen jak bańka mydlana 200
NAD KSIĄŻKAMI
Wojciech Kaliszewski – Jak pyłu garść rwanego wiatrem… 203
Maria Dernałowicz – Codzienność Wielkiej Emigracji 207
Rafał Habielski – Grand hombre i Redaktor 211
Dominik Morawski – Pius XII i Polska215
Konstatny Pieńkosz – Między rozdarciem i nadzieją 219
Noty 221
Zmarli 223
Małgorzata Borkowska OSB – Jego pytania do nas. Wygląd nieba umiecie rozpoznawać, a znaków czasu nie możecie? 227
Komentarze